Tìm lại Hà Nội xưa qua những mái nhà cổ
“Hà Nội mùa thu cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ. Nằm kề bên nhau, phố xưa nhà cổ, mái ngói thâm nâu…”. Nếu ai đó đã từng đi qua Hà Nội xưa, ắt hẳn sẽ nhớ về một Hà Nội bình dị, cổ kính qua những câu hát mộc mạc trong bài Nhớ mùa thu Hà Nội.
Ngày còn bé, tôi thường được bà ngoại kể cho nghe về Hà Nội xưa. Ngày ấy, bà cũng là một thiếu nữ xinh đẹp, duyên dáng trên mảnh đất Hà Thành. Nhà bà nằm trong khu phố cổ nên những hình ảnh còn in dấu đậm sâu trong tâm trí là những ngôi nhà cổ kính, rêu phong, là cái cảm giác sáng sớm nằm vùi trong chăn được nghe tiếng guốc gỗ len lẫn tiếng tàu điện leng keng. Hay hình ảnh hoa sấu rụng trên khắp các con phố, hoa bàng lá đỏ man mác buồn nằm kề bên các căn gác cổ như một hình ảnh đẹp tồn tại mãi. Những âm thanh đó, vẻ đẹp đó đã đi sâu vào tiềm thức của những người yêu Hà Nội.
Với mỗi người Việt Nam hôm nay, Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội vẫn còn vô cùng bí ẩn và quyến rũ. Sự bí ẩn, quyến rũ đến từ chính những nét văn hóa độc đáo cũng như kiến trúc xưa cổ kính. Những phường, chợ xưa, những mái nhà cổ, tường thành xưa, đường phố cũ,… tất cả đều gợi lên một Hà Nội thật đẹp, thật thơ mộng. Nhưng có lẽ cái còn ghi được nhiều dấu ấn lịch sử nhiều nhất, rõ nhất, sinh động nhất và trực tiếp nhất đó là kiến trúc đô thị. Kiến trúc Hà Nội cổ gợi lên một nền vǎn minh tinh thần, một nếp sống vǎn hoá gia đình trong những đường nét ấm nóng hơi thở của nhiều thế hệ mà ngày nay chỉ còn phảng phất trong một vài ngôi nhà cổ còn sót lại.
Một số ngôi nhà được tu sửa cẩn thận như một hành động đẹp để lưu giữ lại phần nào ký ức Hà Nội xưa. Tuy nhiên, do tốc độ đô thị hóa quá nhanh, những ngôi nhà cổ dần mất đi, số lượng còn lại hiện nay chỉ đếm trên đầu ngón tay. Những ngôi nhà cổ còn lại, nhiều nhà rơi vào tình trạng sống thoi thóp giữa lòng thủ đô hoa lệ.
Đứng yên lặng trên những góc phố, những ngôi nhà cổ yên bình, tĩnh lặng, cách biệt với không gian xô bồ, đông đúc bên ngoài đã làm nên nét đặc trưng riêng, để những người Hà Nội và du khách bốn phương cảm nhận rõ hơn về một Hà Nội đầy tinh tế và cổ kính xưa. Muốn lưu giữ được những hình ảnh ấy lâu dài thì các cơ quan chức năng cần phải quan tâm hơn nữa đến việc bảo tồn những ngôi nhà cổ, tránh để những kiến trúc đặc trưng, cổ kính và độc đáo của Hà Nội xưa bị mai một và mất dần theo thời gian.
